هشدار متخصصان درباره استفاده طولانی‌مدت از هدفون‌ها
افزایش مراجعه دانش‌آموزان به پزشک با علائم کاهش شنوایی
تاریخ انتشار :
يکشنبه ۱۸ آبان ۱۴۰۴ ساعت ۱۷:۱۶
کد مطلب : ۲۰۱۵۴
زندگی مدرن پر از صدا است؛ از بوق خودروها و کارگاه‌های پر سر و صدا گرفته تا هدفون‌های ظاهرا بی‌خطر که ساعت‌ها از گوش صاحبان‌شان جدا نمی‌شوند. کارشناسان هشدار می‌دهند این هیاهوی مداوم، آرام و بی‌صدا شنوایی را کم می‌کند. و مساله نگران‌کننده این که آمار کم‌شنوایی که قبلا در میان افراد مسن رایج بود، چند سالی است بین کودکان و نوجوانان در حال افزایش است.
افزایش کم‌شنوایی بین دانش‌آموزان
کارشناسان سلامت در سال‌های اخیر بارها درباره افزایش کم‌شنوایی در کشور، به‌ویژه میان کودکان و نوجوانان هشدار می‌دهند. طبق گزارش وزارت بهداشت، حدود ۶.۸ درصد جمعیت با مشکلات شنوایی مواجه‌اند و هر سال نزدیک به ۵ هزار نفر به این آمار اضافه می‌شوند. در بین کودکان، ۳ تا ۵ درصد پیش‌دبستانی‌ها و ۱۳ تا ۱۴ درصد دانش‌آموزان درجاتی از کم‌شنوایی دارند.
ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بینی درباره دلایل افت شنوایی در میان کودکان و نوجوانان توضیح می‌دهد: «بیشتر کسانی که به دلیل استفاده نادرست از هندزفری دچار افت شنوایی می‌شوند، زیر ۴۰ سال و اغلب نوجوان‌اند. بعضی‌ها هم به علت مشاغل پرصدا یا زندگی در محیط‌های شلوغ دچار مشکل می‌شوند، اما در جوانان و نوجوانان، هدفون و هندزفری مهم‌ترین عامل کاهش شنوایی است.»
این متخصص گوش و حلق و بینی می‌گوید: «بیماران زیادی در گروه سنی نوجوانان با اختلالات شنوایی ازجمله وزوز گوش به ما مراجعه می‌کنند که خیلی از آنها از مشکل افت شنوایی خود خبر ندارند. چون اوایل که این آسیب ایجاد می‌شود، مشکل جدی برایش به وجود نمی‌آورد. به همین دلیل فرد متوجه آن نمی‌شود.»
هدفون‌ها؛ متهم ردیف اول
رزم‌پا با اشاره به این‌که افت شنوایی در نوجوانان بیشتر منشأ و عامل بیرونی دارد و معمولاً براثر استفاده مداوم از هندزفری و هدفون ایجاد می‌شود، می‌گوید: «صداهای ۸۰ تا ۹۰ دسی‌بل استاندارد و بی‌خطر است، اما هرچه شدت صدا بالاتر رود، مدت زمان مجاز تماس باید کوتاه‌تر شود؛ مثلاً در صدای ۱۰۰ دسی‌بل، فقط دو ساعت و در ۱۱۵ دسی‌بل حتی ۱۵ دقیقه تماس هم می‌تواند به گوش آسیب برساند. بنابراین هرچقدر شدت صدا بیشتر باشد، مدت زمان تماس ما با آن باید کمتر باشد. وگرنه شنوایی حتما آسیب می‌بیند.»
مهم‌ترین ترومای صوتی بین نوجوانان
رزم‌پا می‌گوید: «علاوه بر استفاده طولانی‌مدت از هندزفری‌ها، نشستن نزدیک باند در مراسم، نشستن نزدیک اسپیکر، حضور در محیط‌های پر سر و صدا، داشتن مشاغل پرصدا مثل تراشکاری، فرزکاری و ...، بازی‌های پر سر و صدای چهارشنبه‌سوری، سکونت در محله‌های پرصدا مثل نزدیک فرودگاه می‌تواند برای گوش آسیب‌زا باشد و درواقع ترومای صوتی محسوب می‌شود.»
ترومای صوتی یعنی آسیبی که گوش بر اثر قرار گرفتن در معرض صداهای بلند می‌بیند. طبق گفته رزم‌پا، «مهم‌ترین ترومای صوتی در حال حاضر، استفاده از هدفون و هندزفری است که بین نوجوانان خیلی رایج است و متاسفانه عارضه ناشی از ترومای صوتی درمانی هم ندارد؛ یعنی نه داروی خاصی دارد و نه جراحی. فقط باید پیشگیری کرد.»
این متخصص گوش می‌گوید: «اولین علامت عارضه کاهش شنوایی، وزوز گوش است که بیشتر مراجعین ما معمولا با این عارضه مراجعه می‌کنند. گاهی هم عارضه خیلی تصادفی تشخیص داده می‌شود. مثلا فرد برای مشکل دیگری به ما مراجعه می‌کند و ما بعد از معاینه و گرفتن نوار گوش و ... متوجه مشکل افت شنوایی در او می‌شویم. در مرحله پیشرفته هم که نادرتر است، با مشکل کاهش شنوایی مراجعه می‌کنند.»
این متخصص گوش به نکته بسیار مهمی اشاره می‌کند: «نکته خیلی مهم این است که اگر فرد به محض شروع آسیب شنوایی اقدام کند، شنوایی قابل بازگشت است، اما بعد از گذشت زمان مشخص، دیگر قابل جبران نخواهد بود.»
رزم‌پا در ادامه درباره استانداردِ شنیدن صداها توضیح می‌دهد و می‌گوید: «استاندارد جهانی برای شنیدن صدا، ۸ ساعت و تا ۸۰–۹۰ دسی‌بل است. اما استمرار تماس با صدای بلند مهم‌تر از میزان زمانِ ذکرشده است. به طوری که حتی ۲–۳ ساعت تماس مداوم با صدا نامتعارف (بالای ۸۵ دسی‌بل) می‌تواند شنوایی را آسیب بزند.»
به گفته این متخصص گوش، «آسیب صوتی ابتدا فرکانس ۴ هزار هرتز را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ فرکانسی که در مکالمات روزمره خیلی مشخص نیست و بنابراین فرد معمولاً متوجه مشکل نمی‌شود. اما با ادامه تماس گوش با صداهای بلند، آسیب به سایر فرکانس‌ها هم گسترش پیدا می‌کند و کم‌کم افت شنوایی جدی‌تر می‌شود.»
او درباره میزان آسیب هدفون‌های مختلف هم می‌گوید: «میزان آسیب هدفون‌های مختلف، متفاوت است. چون هر یک از این ابزارها قدرت و کارآیی جداگانه دارد. بعضی از هندزفری‌ها صدا را مستقیما به کانال گوش هدایت می‌کنند و طبعا خطرناک‌ترند. همین هندزفری‌ها اگر درست استفاده شوند، مشکلی ایجاد نمی‌کنند. یعنی خطر اصلی، استفاده مداوم و بی‌رویه از هدفون است، نه خود هدفون‌ها.»
