رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی راه اندازی هلدینگ دارویی در دانشگاه را ضروری دانست
پیشنهاد آقای رئیس! نسخه‌ای علمی است یا بازی در زمین بازار
تاریخ انتشار :
شنبه ۸ شهريور ۱۴۰۴ ساعت ۰۹:۰۶
کد مطلب : ۱۹۶۱۷
سالم‌خبر: در شرایطی که هلدینگ‌های بزرگ دارویی کشور با بحران نقدینگی، بدهی‌های انباشته و ضعف مدیریتی دست و پنجه نرم می‌کنند، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از ضرورت راه‌اندازی هلدینگ دارویی دانشگاه سخن گفته است؛ پیشنهادی که بیش از آنکه واقع‌بینانه باشد، پرسش‌برانگیز و محل تردید است.
به گزارش سالم‌خبر؛ در حالی‌که بخش عمده هلدینگ‌های دارویی موجود به‌جای تمرکز بر نوآوری و توسعه فناوری، گرفتار مشکلات ساختاری و مالی هستند، طرح چنین ایده‌ای در دانشگاه، این پرسش را به‌میان می‌آورد که آیا رسالت نهاد علمی باید ورود به بازی پرریسک بازار دارو باشد یا سرمایه‌گذاری در تولید دانش، پژوهش‌های راهبردی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان؟
هلدینگ؛ نسخه‌ای که جای دیگری هم جواب داده؟
هلدینگ‌های دارویی در جهان پدیده ناشناخته‌ای نیستند. برخی از دانشگاه‌های معتبر دنیا، به‌ویژه در آمریکا و اروپا، مراکز پژوهشی و حتی بازوهای اقتصادی دارند که با صنعت دارو همکاری می‌کنند. اما این همکاری معمولاً در قالب مراکز نوآوری، شتاب‌دهنده‌های استارتاپی و شرکت‌های دانش‌بنیان وابسته به دانشگاه تعریف می‌شود، نه یک هلدینگ کلاسیک اقتصادی. برای نمونه، دانشگاه هاروارد یا MIT از طریق دفاتر انتقال فناوری (Technology Transfer Offices) و پارک‌های علم و فناوری، اختراعات و نتایج پژوهش‌های دارویی خود را به شرکت‌های خصوصی منتقل می‌کنند. در بریتانیا نیز دانشگاه آکسفورد از طریق شرکت Oxford University Innovation و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، پژوهش‌های دارویی را تجاری‌سازی می‌کند.
اما هیچ‌یک از این مدل‌ها شبیه به هلدینگ‌های متعارف دارویی که در ایران شناخته می‌شوند، نیستند. به بیان دیگر، مدل دانشگاهی در جهان، تولید علم و خلق فناوری را اصل قرار داده و مدیریت اقتصادی زنجیره دارو را به صنعت واگذار کرده است. بنابراین، پرسش اینجاست که در شرایط فعلی کشور، تأسیس یک هلدینگ دارویی در دانشگاه شهید بهشتی قرار است چه جایگاهی میان علم، صنعت و بازار دارو ایفا کند؟
اولویت دانشگاه: علم یا بازار؟
الگوی جهانی نشان می‌دهد که موفق‌ترین دانشگاه‌ها در حوزه دارو به‌جای آنکه مستقیماً وارد مدیریت زنجیره اقتصادی شوند، بر ایجاد اکوسیستم نوآوری تمرکز کرده‌اند. آنها با تأسیس مراکز شتاب‌دهنده، صندوق‌های پژوهشی مشترک با صنعت و حمایت از استارتاپ‌های دانشجویی، حلقه اتصال میان علم و بازار را به‌وجود آورده‌اند. این مسیر هم هزینه کمتری دارد و هم از تعارض منافع احتمالی جلوگیری می‌کند.
در شرایط کنونی هلدینگ‌های بزرگ داخلی در صنعت دارو زیر بار مشکلات ساختاری و مالی قرار دارند و حتی برای ادامه بقا به حمایت‌های دولتی نیازمندند و ایده راه‌اندازی هلدینگ دارویی در دانشگاه شهید بهشتی در این شرایط می‌تواند بیش از آنکه یک نسخه راهگشا باشد، بیشتر شبیه به یک راه‌حل نمایشی باشد. اگر هدف دانشگاه واقعاً تقویت جایگاه علمی و اثرگذاری در نظام سلامت است، مسیر آن نه از تأسیس یک هلدینگ بلکه از سرمایه‌گذاری جدی در پژوهش‌های دارویی، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و ایجاد بستر مناسب برای تجاری‌سازی اختراعات می‌گذرد.
به گزارش سالم‌خبر؛ در حالی‌که بخش عمده هلدینگ‌های دارویی موجود به‌جای تمرکز بر نوآوری و توسعه فناوری، گرفتار مشکلات ساختاری و مالی هستند، طرح چنین ایده‌ای در دانشگاه، این پرسش را به‌میان می‌آورد که آیا رسالت نهاد علمی باید ورود به بازی پرریسک بازار دارو باشد یا سرمایه‌گذاری در تولید دانش، پژوهش‌های راهبردی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان؟
هلدینگ؛ نسخه‌ای
هلدینگ‌های دارویی در جهان پدیده ناشناخته‌ای نیستند. برخی از دانشگاه‌های معتبر دنیا، به‌ویژه در آمریکا و اروپا، مراکز پژوهشی و حتی بازوهای اقتصادی دارند که با صنعت دارو همکاری می‌کنند. اما این همکاری معمولاً در قالب مراکز نوآوری، شتاب‌دهنده‌های استارتاپی و شرکت‌های دانش‌بنیان وابسته به دانشگاه تعریف می‌شود، نه یک هلدینگ کلاسیک اقتصادی. برای نمونه، دانشگاه هاروارد یا MIT از طریق دفاتر انتقال فناوری (Technology Transfer Offices) و پارک‌های علم و فناوری، اختراعات و نتایج پژوهش‌های دارویی خود را به شرکت‌های خصوصی منتقل می‌کنند. در بریتانیا نیز دانشگاه آکسفورد از طریق شرکت Oxford University Innovation و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، پژوهش‌های دارویی را
اما هیچ‌یک از این مدل‌ها شبیه به هلدینگ‌های متعارف دارویی که در ایران شناخته می‌شوند، نیستند. به بیان دیگر، مدل دانشگاهی در جهان، تولید علم و خلق فناوری را اصل قرار داده و مدیریت اقتصادی زنجیره دارو را به صنعت واگذار کرده است. بنابراین، پرسش اینجاست که در شرایط فعلی کشور، تأسیس یک هلدینگ دارویی در دانشگاه شهید بهشتی قرار است چه جایگاهی میان علم، صنعت و بازار دارو ایفا کند؟
اولویت دانشگاه: علم یا بازار؟
الگوی جهانی نشان می‌دهد که موفق‌ترین دانشگاه‌ها در حوزه دارو به‌جای آنکه مستقیماً وارد مدیریت زنجیره اقتصادی شوند، بر ایجاد اکوسیستم نوآوری تمرکز کرده‌اند. آنها با تأسیس مراکز شتاب‌دهنده، صندوق‌های پژوهشی مشترک با صنعت و حمایت از استارتاپ‌های
در شرایط کنونی هلدینگ‌های بزرگ داخلی در صنعت دارو زیر بار مشکلات ساختاری و مالی قرار دارند و حتی برای ادامه بقا به حمایت‌های دولتی نیازمندند و ایده راه‌اندازی هلدینگ دارویی در دانشگاه شهید بهشتی در این شرایط می‌تواند بیش از آنکه یک نسخه راهگشا باشد، بیشتر شبیه به یک راه‌حل نمایشی باشد. اگر هدف دانشگاه واقعاً تقویت جایگاه علمی و اثرگذاری در نظام سلامت است، مسیر آن نه از تأسیس یک هلدینگ بلکه از سرمایه‌گذاری جدی در پژوهش‌های دارویی، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و ایجاد بستر مناسب برای تجاری‌سازی اختراعات می‌گذرد.
