متن ژورنالیستیِ بازنویسیشده سخنان دکتر کلانتری
دکتر کلانتری، رئیس انجمن داروسازان ایران، با اشاره به وعدههای بر زمینمانده سازمان تأمین اجتماعی در نشست نهاد ریاستجمهوری گفت: «اواخر مرداد در جلسهای با حضور نمایندگان دولت، شورای سران قوا، بیمهها و معاون درمان تأمین اجتماعی، این سازمان رسماً اعلام کرد اگر بدهی دولت و تأمین اجتماعی در قالب اوراق پرداخت شود، کل بدهی دارویی خود را تا پایان مردادماه صفر خواهد کرد.» به گفته او، این تعهد را شخصِ دکتر شهرام غفاری، معاون درمان تأمین اجتماعی، اعلام کرده بود.
اما آنچه در عمل اتفاق افتاد متفاوت بود. کلانتری توضیح داد: «مصوبه ۷۰ همت برای تأمین اجتماعی ابلاغ و بخشی از آن هم نقد شد، اما بخشی از همین نقدینگی به جای پرداخت بدهی دارویی، در حوزههای دیگری خرج شد. برخلاف وعده رسمی مدیرعامل تأمین اجتماعی که گفته بود تا پایان آذر تمام بدهیهای تا پایان مرداد تصفیه میشود، اکنون در نیمه آذر هستیم و تازه دیشب مطالبات تیرماه داروخانهها پرداخت شده است.» او این روند را نشانهای از «بیثباتی مدیریتی و عدم پایبندی به تعهدات رسمی» دانست.
کلانتری با جمعبندی وضعیت بدهیها افزود: «در حال حاضر تأمین اجتماعی حدود ۱۰ همت، بیمه سلامت بین ۷.۵ تا ۸ همت، بیمه ارتش حدود ۳.۵ همت و نیروهای مسلح نیز چند همت دیگر به داروخانههای خصوصی بدهکارند. از محل یارانههای هدفمندی نیز حدود ۱۶ همت بدهی وجود دارد. مجموع این ارقام نشان میدهد داروخانههای خصوصی با بار بدهی ۳۸ تا ۴۰ همتی روبهرو هستند.»
این در حالی است که به گفته او، ۷۰ درصد نسخههای کشور در بخش خصوصی پیچیده میشود؛ یعنی بیش از دو سوم گردش مالی ۳۰۰ همتی دارو در سال، توسط داروخانههای خصوصی تأمین میشود. اما هر نوسان ارزی، ضربه مستقیمی به این بخش وارد میکند: «تنها در چند ماه اخیر که نرخ ارز حدود ۲۰ درصد افزایش یافت، بین ۴۰ تا ۵۰ میلیارد تومان ضرر به داروخانههای کشور وارد شد. این ضرر از جیب سرمایهگذاری مجدد داروخانهها پرداخت میشود و به مرور قدرت خرید و جایگزینی دارو را ۲۰ درصد ۲۰ درصد فرسوده میکند.»
او تصریح کرد که علیرغم تلاش سازمان غذا و دارو و صنعت پخش برای حفظ دسترسی، «قفسه و انبار داروخانهها نسبت به سال گذشته لاغرتر شده» و کشور در حال از دست دادن ذخایر استراتژیک دارویی است؛ وضعیتی که کلانتری آن را «زنگ خطری جدی برای نظام سلامت» خواند.
کلانتری در ادامه سخنانش گفت: «ما همیشه گفتیم، الان هم خدمتتان میگوییم؛ تعریف کمبود دارو بسیار متغیر است. اگر داروهای اساسی و آنچه در حوزه بیمارستانی استفاده میشود را ملاک قرار دهیم، من فکر نمیکنم بیشتر از مثلاً ۶۷۰ عنوان ژنریک باشد. ولی وقتی درباره نامهای تجاری صحبت میکنید، خب مردم بله، بعضی از اقلامی که پزشکان تجویز میکنند ـ چه تولید یک کارخانه خاص در کشور باشد، چه تولید خارج از کشور و وارداتی ـ آن انواع نامهای تجاری را وقتی ذکر میکنند، شاید مثلاً تا ۲۰۰ قلم همین…»
در همین هنگام، خبرنگار خبرگزاری تسنیم، آقای حیدری، پرسید: «با توجه به اینکه اصولاً سه ماه آخر سال کلاً صنعت دارو و حوزه سلامت فراموش میشود و بعد هم این دوره با عید تلاقی دارد و واقعاً به مشکل میخوریم، پیشبینیتان از ذخایر سهماهه آخر سال چیست؟ آیا نگرانی جدی وجود دارد؟»
کلانتری پاسخ داد: «عرض کردم، ببینید… ما دو نوع سازمان بیمه داریم. یک سازمان بیمه تأمین اجتماعی است که خودش را یک نهاد عمومی میداند و خودش را مرتبط با بودجههای دولتی قلمداد نمیکند. دو سازمان دیگرمان دولتی و حکومتی هستند؛ یکی نیروهای مسلح و دیگری بیمه سلامت. علیرغم عملکرد خوبی که بیمه سلامت در سال ۱۴۰۳ داشته، در سال ۱۴۰۴ کاملاً عقب افتاده و اصلاً نتوانسته خودش را با آلفا بیاورد. علتش هم این است که تخصیصی که به این سازمان داده شده، اصلاً متناسب با هزینههایش نیست. در بخش نیروهای مسلح هم همین مشکل الان وجود دارد و آن حتی از بیمه سلامت هم وضعیت بدتری دارد.»
او درباره تأمین اجتماعی افزود: «در مورد تأمین اجتماعی هم، بعد از این همه تلاش که اتفاق افتاده، حاضر ۷۰ همت حالا در قالب اوراق توانسته تخصیص بگیرد که آن هم با همین تفاسیری که فرمودند یک بخش زیادش دارد در دانشگاهها خرج میشود و به زنجیره تأمین برنمیگردد. آن بخشی هم که قرار بوده به داروخانهها تعلق بگیرد، وضعیت نابسامانی دارد.»
کلانتری گفت: «الان ما واقعاً نمیدانیم که اصلاً بیمه تأمین اجتماعی طی سه چهار ماه آینده سال میخواهد چگونه اعتبارات مورد نیاز شهریورماه، مهر، آبان، آذر، دی، بهمن را تأمین کند. متأسفانه این وضعیت وجود دارد که حوزه دارو تا سر و صدا در آن ایجاد نشود مورد توجه مسئولین محترم قرار نمیگیرد. یعنی حتماً باید اول یک عارضهای اتفاق بیفتد، یک کمبود خودش را نشان بدهد، بعد شیرازه کار از دست مدیرانی که باید هندل بکنند خارج بشود. بعد که این سر و صدا ایجاد شد، حالا تازه یک مسئولی بیاید دستور بدهد که از یک محلی اعتبارات مورد نیاز تأمین بشود.»
کلانتری در ادامه درباره وضعیت سهماهه پایانی سال گفت: «بنابراین، وضعیت خوبی برای سه ماه به پایان سال پیشبینی میکنیم. دکتر… پاسخ سؤال شما درباره سه ماه آخر این است که دارو در داروخانهها وجود دارد، در انبار داروخانهها وجود دارد، قطعاً وجود دارد. اگر در جنگ ۱۲روزه یا سایر مواردی که این نوسانات در تأمین دارو اتفاق افتاده مردم خیلی نگران نشدند، به خاطر همین ذخایر در درون انبار داروخانهها بوده.»
او افزود: «من عرض کردم انبار داروخانهها نسبت به موعد مشابه سال گذشته لاغرتر شده، ضعیفتر شده؛ علتش هم این است که ورودی نقدینگی به سمت داروخانهها کمتر است. از آن طرف، بههرحال مسائل تورمی که اتفاق میافتد توان خرید تعداد داروی مشابه را در نقطهای که ایستادهایم نسبت به سال گذشته کاهش میدهد.»
کلانتری توضیح داد: «با ذخایر فعلیشان میتوانند سه ماه را در واقع تضمین کنند که کمبودی در بازار دارویی اتفاق نمیافتد؛ مگر اینکه ما از پیوستگی توزیع به روالی که وجود دارد خارج شویم. الحمدلله پیوستگی توزیع الان خوب است، یعنی در حوزه توزیع دارو هستیم و تعداد اقلامی که کمبود مطلق بودند بسیار کاهش پیدا کرده. اما اگر نقدینگی نباشد امکان خریدش وجود ندارد.»
او هشدار داد: «فروردین… اگر دولت تصمیم جدی نگیرد، بعد از اینکه عمداً بانکها که مشکل دارند و نمیتوانیم مطالباتمان را بگیریم، وضعیت بدتر خواهد شد. من این حرف را خیلی قبول ندارم که دولت مشکل دارد؛ برای اینکه همین دولتی که داریم راجع بهش صحبت میکنیم تمام پول گندمکارهای ما را تا آخر سه ماه پیش پرداخت کرده. ما برای دولت اولویت نداریم.»
کلانتری افزود: «متأسفانه هر حوزهای که بیشتر سر و صدا میکند، بیشتر مورد توجه قرار میگیرد. در اعتبارات سالیانه دیده بودند که حدود ۱۶۰ همت برای گندم هزینه کنند ولی تا سقف ۲۰۰ همت برایش تأمین اعتبار کردند. اینها مشکلات حوزه داروسازی ماست. یعنی ما باید به دارو به عنوان یک کالای استراتژیک نگاه ویژه داشته باشیم؛ بعد آن وقت خیلی از مشکلات ما حل میشود.»
او ادامه داد: «اصلاً خود مقایسه کنید که میزان بدهیای که الان وجود دارد با مدت مشابه سال قبل چه مقدار افزایش پیدا کرده و اینکه اگر افزایشش قابل توجه باشد ـ و احتمالاً هست ـ آیا معنایش این است که دولت در حوزه دارو دچار ورشکستگی شده و دیگر توان ندارد و صرفاً دارد روزمرگی میکند؟ انتظار میرفت بالاخره آقای سلامت فعالیت کنند، توجه ویژه به حوزه سلامت بشود، تکانی بخورد، اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد.»
کلانتری گفت: «مطالباتمان پایان اسفند ماه سال گذشته… پایان آبان… فقط دانشگاه؛ شما خودتان ببینید چقدر زیاد شده. چه درصدی؟ بگیرید چند درصد؟ ۸۰ درصد… خب به عدد پارسال اضافه شد. البته این را باید بگویم: تأمین دارو امسال خیلی بهتر از ساختار کشور انجام شد؛ ما تأمین دارویمان خیلی بهتر بوده. ولی مطالبات…»
او سپس تأکید کرد: «من اصلاً عین فرمایش آقای دکتر را قبول دارم: کافی است که صدا لازم را داشته باشد؛ میآید روی اولویت و پولش پرداخت میشود. داروساز و جامعه دارویی متأسفانه نمیشود. ما نمیتوانیم ۵۰۰ نفر آدم بلند شویم برویم جلوی مجلس، ولی از آن طرف کارمان آنقدر حساس است که فکر میکنیم با هیتایی که میدهیم، با آن آلارمهایی که میدهیم، با آن پیامهایی که میرسانیم افراد خودشان باید حساب کنند که در چه وضعیتی قرار داریم.»
کلانتری در پایان گفت: «واقعاً تا کارت به استخوان ما نرسد صدایمان درنمیآید. مهمترین چیزی که عرض میکنیم یک نکته مهم است: سلامت مردم. شاید طرف نان نخورد برنج بخورد، برنج نخورد نان بخورد، چه میدانم بلوط بیاورد، جو بیاورد، کاری بکند، چهار تا چیز را با هم جایگزین میکند… چیزی نداریم. مهمترین بحث ما این است که با سلامت جامعه کار داریم.»
