سالم‌خبر: سیاست قیمت‌گذاری دستوری در حوزه دارو، سال‌هاست که به یکی از بحث‌برانگیزترین تصمیم‌های اقتصادی کشور تبدیل شده است. با وجود هدف اولیه‌ی کنترل قیمت برای حمایت از مردم، نتیجه در عمل چیزی جز فشار مضاعف بر تولیدکنندگان، کاهش توان مالی شرکت‌های دارویی و تهدید پایداری زنجیره تأمین نبوده است.

 سالم‌خبر: سیاست قیمت‌گذاری دستوری در حوزه دارو، سال‌هاست که به یکی از بحث‌برانگیزترین تصمیم‌های اقتصادی کشور تبدیل شده است. با وجود هدف اولیه‌ی کنترل قیمت برای حمایت از مردم، نتیجه در عمل چیزی جز فشار مضاعف بر تولیدکنندگان، کاهش توان مالی شرکت‌های دارویی و تهدید پایداری زنجیره تأمین نبوده است. در دوره‌های مختلف، هر بار با جهش نرخ ارز و تورم عمومی، شکاف میان هزینه تولید و قیمت مصوب دارو عمیق‌تر شده و صنعت دارو ناچار شده با حاشیه سود حداقلی به حیات خود ادامه دهد.

اکنون با شدت گرفتن دوباره تورم و افزایش نرخ ارز، نگرانی‌ها از تکرار بحران‌های گذشته بالا گرفته است. کارشناسان هشدار می‌دهند اگر اصلاح قیمت‌ها با واقعیت‌های اقتصادی هماهنگ نشود، نه‌تنها تولید دارو تضعیف می‌شود، بلکه کمبود در بازار نیز اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. در همین چارچوب، علی شریف‌اعلم، کارشناس صنعت دارو، در گفت‌وگو با سالم‌خبر بر لزوم بازنگری فوری در نظام قیمت‌گذاری و اصلاح قیمت دارو تأکید می‌کند.

شریف‌اعلم با اشاره به اینکه تأثیر نرخ ارز بر قیمت تمام‌شده دارو پیچیده‌تر از آن چیزی است که به‌ظاهر به نظر می‌رسد، گفت: «افزایش نرخ ارز الزاماً تأثیر مستقیمی بر همه مؤلفه‌های قیمت دارو ندارد، اما واقعیت این است که اغلب فاکتورهایی که در فرایند تولید دارو به‌کار می‌روند با ارز دولتی یا مبادله‌ای خریداری می‌شوند. از بسته‌بندی گرفته تا ظروف دارویی، کپسول‌ها، بطری‌های شربت، پرکننده‌ها و مواد جانبی؛ همه این‌ها وابسته به واردات هستند. بنابراین وقتی ارز گران می‌شود، ثبات قیمت دارو عملاً غیرممکن است.»

وی افزود: «در حال حاضر صف دریافت ارز مبادله‌ای برای واردات مواد اولیه دارویی به‌شدت طولانی شده است. وقتی برای خرید مواد جانبی باید از مسیر مبادله‌ای استفاده کنیم، نمی‌توان انتظار داشت تولیدکننده بتواند قیمت را ثابت نگه دارد. داروسازی با مشکل جدی‌تری روبه‌روست، چون سه عامل اساسی، یعنی نقدینگی، تأمین ارز و قیمت‌گذاری، هم‌زمان به چالش کشیده شده‌اند.»

به باور این کارشناس، تداوم بی‌توجهی به اصلاح قیمت‌ها، می‌تواند صنعت داروسازی را در مسیر فرسایشی قرار دهد: «صنعت داروی ایران امروز در حال بزرگواری است؛ یعنی با وجود همه دشواری‌ها، هنوز با کیفیت و وجدان کاری بالا در حال تأمین نیاز مردم است. اما این بزرگواری نمی‌تواند تا ابد ادامه پیدا کند. اگر قیمت‌گذاری اصلاح نشود، توان تولید پایین می‌آید و نتیجه، چیزی جز کمبود در زنجیره تأمین نخواهد بود.»

وی همچنین به شرایط بین‌المللی و اثر آن بر آینده صنعت اشاره کرد و گفت: «با توجه به فعال شدن مکانیسم ماشه و احتمال تشدید محدودیت‌ها، اگر همین حالا اصلاح قیمت‌ها انجام نشود، شرایط به‌مراتب بدتر خواهد شد. خروجی این وضعیت مشخص است؛ صنعت نمی‌تواند در چنین محیطی دوام بیاورد.»

شریف‌اعلم با تأکید بر ضرورت مسئولیت‌پذیری بیشتر مدیران حوزه سلامت اظهار داشت: «وظیفه همه ماست که داروی باکیفیت و در دسترس را برای مردم فراهم کنیم؛ مردمی که خود ما و خانواده‌های‌مان هم جزو آن‌ها هستیم. امروز مسئولان سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت باید چند برابر گذشته پیگیری کنند. تاب‌آوری این صنعت بالاست، اما صدای شکسته شدنش را می‌توان شنید. اگر اقدام فوری صورت نگیرد، این بزرگی صنعت داروسازی تا مدت زیادی ادامه نخواهد داشت.»