نفس‌های سخت بیماران آسمی در بحران کمبود و کیفیت پایین اسپری‌های تنفسی‎

محمدرضا مسجدی، دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات و متخصص ریه به مشکلاتی که کشور در تأمین این داروها با آن مواجه است، اشاره کرد. او تصریح کرد که باوجود تلاش‌های بی‌وقفه وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، تحریم‌های بین‌المللی و مشکلات مدیریتی در فرآیند واردات دارو، تأمین اسپری‌های آسم برای بیماران را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.

وی با ابراز نگرانی از وضعیت بحرانی واردات دارو، گفت: «در حالی که واردات بسیاری از داروها و واکسن‌ها با مشکلات زیادی روبه‌روست، متأسفانه واردات و توزیع محصولات دخانی همچنان به راحتی انجام می‌شود. این وضعیت سوالاتی را درباره مدیریت واردات دارو و تأمین سلامت عمومی ایجاد کرده است.»

مسجدی همچنین افزود: «باید به طور جدی‌تر و با تصمیمات قاطع، موانع واردات دارو و تجهیزات پزشکی به خصوص برای بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند آسم رفع شود، تا سلامت مردم به ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر حفظ شود و بحران فعلی در تأمین داروهای حیاتی پایان یابد.»

اما از سویی کیفیت و استاندارد موثر دارو و اسپری های موجود نیز پای دیگر درمان بیماران تنفسی به ویژه بیماران مبتلا به آسم است. پزشکان متخصص بارها هشدار داده‌اند که تداوم نوسانات موجودی داروها در داروخانه‌ها می‌تواند منجر به تشدید عوارض تنفسی، بستری‌های اورژانسی و حتی مرگ بیماران شود. از سوی دیگر، کیفیت اسپری‌های موجود به‌ویژه از لحاظ «یونیزاسیون ذرات» و «یکنواختی دُز دارویی» مورد انتقاد قرار گرفته است. برخی بیمارستان‌ها گزارش داده‌اند که ذرات دارو در مدل‌های بی‌کیفیت به‌خوبی وارد راه‌های هوایی کوچک نمی‌شوند و عملاً بخشی از هزینه‌های صرف‌شده برای داروی گران‌قیمت هدر می‌رود.

به گفته عباس نعمتی، فوق تخصص بیماری‌های ریه در گفت‌وگو با سالم‌خبر باید بر دو اصل اساسی در استانداردسازی اسپری‌های تنفسی تأکید کرد: اول، تأمین ماده مؤثره باکیفیت از منابع مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی؛ دوم، ساخت دستگاه استنشاقی با طراحی و مواد مرغوب که بتواند ذرات دارو را در اندازه مناسب به عمق ریه‌ها برساند. به گفته یکی از کارشناسان صنعت دارو، «اگر محفظه و نازل اسپری استاندارد نباشد، حتی بهترین ماده اولیه هم ارزش درمانی خود را از دست می‌دهد.»

با این حال، سازمان غذا و دارو هنوز نظامی شفاف برای ارزیابی و پایش کیفیت اسپری‌های وارداتی یا تولید داخل ایجاد نکرده است. نبود بازدیدهای دوره‌ای، آزمایش‌های مستمر در آزمایشگاه‌های تخصصی و نظام طبقه‌بندی خطرِ «داروهای حساس به دُز» باعث شده است که بیماران و پزشکان نتوانند به محصولات موجود اعتماد کنند اما به دلیل محدودیت تعداد داروهای تنفسی در فارماکوپه مجبور به تجویز همان تعداد محدود برای بیماران خود هستند.