سالم‌خبر: داروخانه به دلیل طیف گسترده ارائه  خدمات تاثیر قابل توجهی بر بخش  های مختلف جامعه دارد. قرار داشتن  داروخانه در انتهای زنجیره تامین دارو نقش مهمی را برای دسترسی آسان بیماران به خدمات حوزه سلامت ایفا می کند و هرگونه تغییر در تاسیس ، ساختار و اداره داروخانه  زنجیره تامین دارو را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

سالم‌خبر: داروخانه به دلیل طیف گسترده ارائه  خدمات تاثیر قابل توجهی بر بخش  های مختلف جامعه دارد. قرار داشتن  داروخانه در انتهای زنجیره تامین دارو نقش مهمی را برای دسترسی آسان بیماران به خدمات حوزه سلامت ایفا می کند و هرگونه تغییر در تاسیس ، ساختار و اداره داروخانه  زنجیره تامین دارو را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

در تاریخ 24 مرداد 1400 ضابطه تاسیس، ارائه خدمات و اداره داروخانه ها برای اجرا به معاونت های غذا و دارو دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور ابلاغ شد. این ضابطه در قالب 6 فصل که شامل 1) تعاریف و اختصارات 2) صدور گواهی تشخیص صلاحیت حرفه ای متقاضی تاسیس،مجوز اولیه ،مجوز بهره برداری(پروانه تاسیس) 3) ضوابط استقرار و فعالیت داروخانه،4) وظایف موسس و مسئول فنی داروخانه، 5) نظارت، ارزشیابی، بازرسی و برخورد با تخلفات 6) سایر ضوابط اجرایی  می‌باشد.

از خطوط ابتدایی ضابطه تغییرات قابل مشاهده است. این ضابطه در راستای اجرای مقررات سند جامع خدمات سلامت در داروخانه های ایران و آیین نامه اجرایی وظایف و صلاحیت ها داروسازان شاغل در داروخانه تدوین شده است. شرکت های ارزیابی داروخانه ها از جمله واژگان جدید این ضابطه در قسمت تعاریف است که برای  برون‌سپاری وظایف ارزیابی سازمان غذا و دارو در نظر گرفته شده است. مراحل اخذ مجوز تاسیس بر اساس ضابطه جدید به این شکل است که فرد متقاضی پس  از اخذ گواهی صلاحیت حرفه ای تاسیس و مجوز اولیه (موافقت اصولی) ، پروانه تاسیس(مجوز بهره برداری) را از سازمان غذا و دارو کسب می کند. 

برای صدور گواهی صلاحیت حرفه ای متقاضی تاسیس  ضرورت اقامت موسس داروخانه در ناحیه جغرافیایی محل تاسیس و حضور به عنوان مسئول فنی حداقل یک شیفت کاری و توقف فعالیت و  عدم صدور مجوز برای داروسازان مقیم خارج از کشور که موجب افزایش نظارت و مدیریت مستقیم داروخانه توسط موسس می شود، در نظر گرفته شده است. پذیرش در دوره آموزشی قوانین و مقررات دارویی از دیگر الزامات لازم  است.

از موضوعات مطرح شده در ضابطه، واژه ای به نام "موافقت اصولی" است. داروسازی که تقاضای تاسیس داروخانه  را دارد، پس از کسب گواهی تشخیص صلاحیت حرفه ای و کسب حداقل امتیاز لازم ، موافقت اصولی را دریافت می کند.  حداقل امتیاز لازم برای صدور موافقت اصولی برای هر شهری با توجه به جمعیت آن تعیین و نسبت به ضابطه قبلی کاهش یافته است. برای مثال در ضابطه سال 1395حداقل امتیاز برای شهر تهران 2850 بوده که این مورد در ضابطه سال 1400 به 2700 امتیاز کاهش پیدا کرده است و پس از دریافت موافقت اصولی فرد متقاضی، برای اخذ  مجوز بهره برداری باید امتیاز لازم را بر اساس جدول امتیاز بندی کسب نماید که این امتیاز برای هر شهر متناسب با جمعیت آن متفاوت است به عنوان مثال برای شهر تهران 1800 امتیاز باید کسب گردد. نهایتا در صورت کسب امتیاز لازم برای  موافقیت اصولی و مجوز تاسیس می‌توان اقدام به تاسیس داروخانه نمود.

مواردی که طبق آن میتوان امتیاز مورد نظر را اخذ نمود به ترتیب زیر است: فاصله محل پیشنهادی با نزدیک ترین داروخانه دایر بر اساس فواصل معیار، رعایت مساحت معیار، وجود اتاق مشاوره دارویی، امکان ثبت اثر انگشت و امضای الکترونیک مسئول فنی، تفکیک رنگ روپوش  مسئول فنی و سایر کارکنان، وجود انبار استاندارد، فراهم کردن محل انتظار بیمار، تامین پارکینگ شخصی یا نزدیک بودن به پارکینگ عمومی، نصب دوربین، نوبت دهی مکانیزه، امکان پایش اصالت دارو، آسانسور یا بالابر ویلچر و یا سایر تسهیلات مناسب معلولین و جانبازان که از بین موارد مذکور رعایت مساحت معیار ، اتاق مشاوره دارویی ،امکان ثبت اتر انگشت و امضای الکترونیک مسئول فنی، تفکیک رنگ روپوش الزامی می‌باشد.

در مناطق کم برخوردار که با مشکل جذب هیات علمی برای دانشکده های داروسازی مواجه است، بعد از سه سال خدمت تمام وقت 10 درصد به امتیاز فرد متقاضی جهت دریافت موافقت اصولی اضافه می شود که  بعد از کسب امتیاز تا 5 سال امکان انتقال این مجوز نیست.

همچنین تبدیل داروخانه های روزانه، شبانه روزی و نیمه وقت به یکدیگر بلا مانع است. در ضابطه جدید سقف جمعیتی و فاصله بین داروخانه ها برداشته شده است و در صورت رعایت امتیاز آن به فرد تعلق میگیرد. در ضابطه قبلی بر اساس جمعیت شهر ها تعداد مجوز تاسیس اعلام و داروخانه واگذار میشد ولی طبق  ضابطه جدید بدون توجه به حدنصاب جمعیتی، فرد بعد از کسب امتیازهای لازم برای صدور موافقت اصولی و  مجوز تاسیس میتواند داروخانه خود را تاسیس نماید.

تاسیس داروخانه توسط تعاونی داروسازان حالت رسمی و نظام مند به خود گرفته است و به پرداخت حقوق و مزایای  کارکنان داروخانه ها بر اساس قانون کار توجه شده است. رنگ متفاوت روپوش کارمندان از مسئول فنی و استفاده از سامانه TTAC دیگر تغییرات مهم این ضابطه است. تفکیک دو واژه خدمات و وظایف  مسئول فنی در این ضابطه نشان دهنده پر رنگ شدن نقش مسئول فنی در حوزه ارائه خدمات  می‌باشد.

با توجه به تغییرات زیاد ضابطه جدید و تعداد بالای مخالفان و موافقان آن و نقش مهم داروخانه ها در ایجاد و حفظ سلامت مردم جامعه  پیشنهاد می گردد تحلیل های عمیق کارشناسی بیشتر روی ضابطه مذکور صورت گیرد و در صورت نیاز تغییرات لازم اعمال گردد.